نگهداری از سونای خشک

در سونای خشک کنترل محیطی بسیار ساده تر انجام می گیرد. البته در این مورد نیز پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. به طوری که با دنبال کردن برخی مراحل ساده می توان از بروز مشکلات آتی جلوگیری به عمل آورد. مهم ترین نکاتی که باید درباره سونای خشک رعایت شود عبارتنداز:

• سطح زیر سونا باید کاملا آب بند باشد. این مساله کف بتنی یا سرامیکی و خطوط اتصال آن ها را نیز شامل می شود.

ساخت استخر

• کف سونا باید هرچند وقت یکبار به خوبی تمیز شده و جارو شود. دوره زمانی مناسب برای تمیز کردن داخل اتاق سونا متناسب با تعداد نفراتی که از آن استفاده می کنند متفاوت خواهد بود. در صورتی که کف زیر اتاق سونا بتنی یا سرامیک باشد، چوب های کف را برداشته و زیر آن را با استفاده از مواد تمیز کننده به خوبی بشویید. پس از خشک شدن کف، ردیف های چوبی کف را مجددا در محل خود قرار دهید.

• برای تمیز کردن دیوارها و سکوها نیز می توان از آب و صابون استفاده کرد. محلول آب و صابون برای تمیز کردن بسیاری از لک ها و آلودگی های متداول کافی است. استفاده از تمیز کننده های اسیدی یا آمونیاک موجب صدمه دیدن سطح چوب و تغییر رنگ آن می شود. در نهایت نیز با یک پارچه مرطوب و آب تمیز دیوارها و سکوها را از آب و صابون پاک کنید. البته در این مورد ترجیحا از مقدار کمی آب استفاده کنید. چرا که مصرف بیش از حد آب موجب تیره شدن سطح چوب می شود. هرگز برای تمیز کردن سونای خشک از شلنگ آب استفاده نکنید.

• هرچه آلودگی کمتری به داخل سونا وارد شود، فضای داخل برای مدت زمان بیشتری تمیز باقی می ماند. بنابراین در ورودی سونا می توان از یک تکه حصیر یا پادری استفاده کرد تا افراد پیش از ورود به آن کف پای خود را خشک کنند.

• قرار دادن حوله بر روی سکوها پیش از نشستن افراد نقش قابل توجهی برای جلوگیری از ریختن عرق بدن بر روی سکوها می شود. ضمن آن که پهن کردن حوله روی سکوها محل راحت تری را برای نشستن شناگران فراهم می آورد.

• پیش از ورود به سونا برای تمیز کردن بدن از چربی ها، کرم ها، مواد آرایشی یا حتی آب استخر که محتوی مواد ضدعفونی است، شناگران باید دوش بگیرند.

• برای تولید بخار در داخل سونا، آب را به آرامی بر روی سنگ ها بریزید. چرا که در صورت ریختن ناگهانی مقدار زیادی آب روی سنگ ها، بخشی از آن بخار نشده و به روی زمین می ریزد. در صورتی که مقدار آب ریخته شده روی زمین زیاد باشد، گاهی لازم می شود برای خشک کردن کف سونا ردیف های چوبی کف را برداشت.

• به مرور زمان گرمکن سونا کثیف می شود و اثر لکه های آب بر روی آب باقی می ماند. در صورتی که بدنه گرمکن از جنس فولاد ضدزنگ باشد، می توان آن را با یک ماده تمیز کننده غیر خورنده و ملایم تمیز کرد.

• هرگز برای تمیز کردن گرمکن سونا از سیم ظرفشویی یا وسایلی مانند آن استفاده نکنید. چراکه این وسایل موجب خش افتادن سطح گرمکن شده و احتمال زنگ زدن آن را افزایش می دهند.

• در صورتی که غیر از آب تمیز و مواد خوشبو کننده برروی سنگ گرمکن ریخته شود، این سنگ ها پس از مدتی کثیف می شوند. برای تمیز کردن آن ها باید منتظر ماند تا به خوبی سرد شوند. سپس با استفاده از محلول آب و صابون و اسفنج آن ها را تمیز کرد. در نهایت پس از خشک شدن سنگ ها باید آن ها را در محل اولیه قرار داد.

• در صورت استفاده از سطل آب در داخل سونا، نباید آب را برای مدت بیش از یک روز در آن نگه داشت. اگر سطل فلزی باشد قرار دادن آن در سکوهای بالا ممکن است آن را آنقدر داغ کند که امکان برداشتن آن با دست وجود نداشته باشد.

• پس از پایان استفاده نیز باید در ورودی سونا را برای مدتی باز گذاشت تا هوای آلوده داخل با هوای تازه تعویض و فضای داخل آن به خوبی خشک شود.

عیب یابی تجهیزات سونای خشک

در سونای خشک تجهیزات مکانیکی چندانی مورد استفاده قرار نمی گیرد و به همین دلیل است که معمولا در زمینه تعمیر و نگهداری سونای خشک با حداقل مشکل روبرو هستیم. اگر طراحی اتاق سونا، نصب عایق های دیوارها، موانع بخار و سکوها به درستی انجام گرفته باشد، معمولا تا چندین و چند سال هیچ مشکلی متوجه کارفرما نخواهد بود. بنابراین اصلی ترین مشکلات به وجود آمده در سونای خشک ناشی از عیب در گرمکن، کنترل کننده ها یا تجهیزات الکتریکی مورد استفاده در سونا است. در این بخش متداول ترین مشکلاتی که ممکن است برای تجهیزات یاد شده اتفاق بیفتد، علت احتمالی بروز مشکل و روش برطرف کردن آن را مطرح می کنیم.

• گرمکن کار نمی کند:

کار نکردن گرمکن می تواند علل مختلفی داشته باشد. متداول ترین علت آن قطع جریان برق به واسطه عوامل مختلف است. جدا شدن سیم های برق یا فعال شدن قطع کننده مدارر از جمله عوامل احتمالی قطع جریان برق هستند که نتیجه آن کار نکردن گرمکن خواهد بود. همچنین در صورت فعال شدن رله اضافه بار نیز گرمکن شروع به کار نمی کند. گاهی اوقات اگر ترموستات به طورصحیح تنظیم نشده باشد، احتمال خاموش شدن زود هنگام گرمکن زیاد خواهد بود که در چنین مواقعی با تنظیم صحیح ترموستات می توان مشکل را برطرف نمود. گاهی اوقات نیز روشن نشدن گرمکن به دلیل سوختن المنت گرمایشی یا ایجاد اتصال کوتاه در مدار الکتریکی گرمکن است. البته وجود مشکل صفحه کنترل سونا نیز می توان یکی از دلایل بروز مشکل باشد. در صورتی که گرمکن به خوبی کار نکند یا به اندازه کافی گرم نشود، وضعیت کلی سیستم باید مورد بازدید قرار گیرد.

• قطع کننده جریان یا فیوزجریان مدار را قطع کرده است:

شدت جریان عبوری از مدار در محدوده متداول نیست. در چنین مواردی برای بررسی مساله باید شدت جریان عبوری از مدار را اندازه گیری کرده و آن را با محدوده متداول شدت جریان مناسب مقایسه کنید. گاهی اوقات علت قطع جریان، عبور شدت جریان بیش از حد از مدار است. متداول ترین علت بروز این مشکل، اعمال اضافه بار به مدار است. توجه داشته باشید که مدار الکتریکی سونا باید کاملا مجزا بوده و هیچ انشعابی از آن گرفته نشده باشد.

• سنگ های گرمکن خرد می شوند:

اگر سنگ های گرمکن از جنس مرغوب باشند و گرمکن نیز برای همین کاربرد ساخته شده باشد، به استثنای مواردی که سنگ ها کهنه شده باشند چنین اتفاقی رخ نمی دهد. به طور معمول سنگ های گرمکن را باید هر پنج تا ده سال یک بار تعویض کرد. در این فاصله نیز باید به صورت دوره ای سنگ ها را از گرمکن خارج نموده و آن ها را تمیز کرد. در صورت استفاده از آب آلوده، احتمال کثیف شدن سنگ ها افزایش می یابد. برای تمیز کردن سنگ ها باید پس از سرد شدن، آن ها را با استفاده از آب گرم و صابون به همراه اسفنج به خوبی تمیز کرد. قرار دادن سنگ ها بر روی گرمکن باید پس از خشک شدن آن ها انجام گیرد. همچنین باید دقت شود که سنگ های خرد شده در داخل گرمکن باقی نمانند. چرا که این سنگ ریزه ها به مرور زمان به گرمکن آسیب می زنند.

• رنگ چوب تغییر کرده است:

به طور طبیعی چوب به مرور زمان تیره می شود. برای بازگرداندن رنگ آن ها به حالت اولیه می توان از محلول آب و اسید اکسالیک استفاده کرد. این اسید صرفا برای بردن رنگ چوب های لخت و بدون روکش کاربرد دارد. ضمن آن که اسید اکسالیک ماده ای سمی است. بنابراین در هنگام استفاده از آن باید دقت کافی شود. به منظور جلوگیری از تماس این اسید با پوست نیز باید از دستکش یا عینک محافظ استفاده شود. به دلیل احتمال ایجاد واکنش، این اسید را نباید در سطل های فلزی ریخت.

پیش از استعمال اسد اکسالیک باید تمامی دستورالعمل ها و هشدارهای تولید کننده را به دقت مطالعه و سطح چوب را به خوبی تمیز کرد. برای روشن شدن رنگ چوب و بازگشت آن به رنگ طبیعی باید بین 8-15mm(3-5Oz) اسید اکسالیک را در 3.8L(1US gal) آب گرم رقیق کرد. این محلول رقیق شده را سپس می توان با استفاده از برس، پارچه یا آب پاش بر روی سطوح مورد نظر ریخت. به منظور دستیابی به بهترین نتیجه ممکن، محلول رقیق شده این اسید را باید به سطح چوب ریخت و تا زمانی که رنگ آن به رنگ مورد نظر برگردد منتظر ماند. در پایان نیز باید سطح چوب را با آب تمیز شستشو داد و آن را کاملا خشک کرد.

نگهداری از سونای بخار

نگهداری از سونای بخار شامل دو بخش می شود. بخش اول درواقع همان رعایت نظافت فضای داخل سونا است که با شستشوی آن با مواد شوینده امکان پذیر خواهد بود. بخش دوم که مهم ترین مرحله نیز به شمار می رود، نگهداری از تجهیزات مولد بخار است.

برای تمیز کردن فضای داخل سونا، صرف نظر از نوع مصالح به کار رفته برای ساخت آن، نباید از مواد تمیز کننده خورنده استفاده کرد چرا که این مواد موجب ایجاد خراش و خوردگی بر روی این سطوح می شوند. بهترین روش برای تمیز کردن فضای داخل سونای بخار، استفاده از آب گرم و مواد شوینده معمولی است. به عنوان چند راهکار کلی موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• سطوح را بلافاصله پس از شستشو آب بکشید.

• نگذارید مواد شوینده برای مدت طولانی روی سطوح خارجی باقی مانده و خشک شوند.

• به منظور جلوگیری از سر خوردن افراد، پس از شستشوی کلیه سطوح داخلی، آن ها را به خوبی با آب تمیز بشویید.

• برای جلوگیری از ایجاد خراش، از یک پارچه نرم برای تمیز کردن سطوح استفاده کنید.

• حتی اگر قصد دارید رسوبات باقی مانده کلسیم یا لکه های ایجاد شده روی سطوح مختلف را پاک کنید، هرگز از مواد اسیدی یا سیم ظرف شویی استفاده نکنید. برای تمیز کردن شیشه ها نیز می توانید از یک تکه پارچه نرم یا شیشه پاک کن استفاده کنید.

• تمیز کردن مداوم فضای داخل سونا به ویژه در مناطقی که آب سختی دارند از بسیاری مشکلات جلوگیری به عمل می آورد. البته در مواردی که سختی آب بیش از حد معمول است، در مسیر آب ورودی به تجهیزات مولد می توان از سختی گیر استفاده کرد.

• علاوه بر تمیز بودن فضای داخل، هرچند وقت یکبار وضعیت سازه ای آن ها نیز باید به دقت مورد بررسی قرار گرفته و از صحت آن اطمینان حاصل شود.

اما تجهیزات مولد بخار معمولا نیاز چندانی به تعمیر و نگهداری ندارند. البته تجهیزات مولد بخار و متعلقات آن ها شامل بخش مولد، اتصالات، کلگی و لوله کشی ارتباطی بایداز نظر عدم نشتی و صحت اتصالات به دقت مورد بازدید قرار گیرد. تابلو برق اختصاصی سونا نیز باید دائما کنترل و در صورت نیاز تمیز شود. برای تمیز کردن تابلو برق هرگز از مواد شوینده، مواد اسیدی یا خورنده استفاده نکنید. بلکه با آب گرم و یک تکه پارچه تمیز این کار را انجام دهید. شاید دشوار ترین بخش نگهداری تجهیزات مولد بخار شستشوی آن ها با فشار آب به منظور تخلیه رسوبات انباشته شده در سیستم باشد. برخی از تجهیزات مولد بخار مجهز به سیستم های تخلیه خودکار هستند که پس از هر بار استفاده، آب مصرف شده را تخلیه می کنند و برای تولید بخار، مجددا آب تازه به آن ها وارد می شود. تجهیزاتی که مجهز به چنین سیستمی نیستند باید هر چند وقت یکبار به صورت دستی تخلیه شوند. مدت زمان بین تخلیه سیستم متناسب با وضعیت سختی آب مورد استفاده و مقدار استفاده متغیر خواهد بود. مراحلی که باید به این منظور دنبال شوند عبارتند از:

1. تجهیزات مولد را خاموش کنید تا به خوبی سرد شوند.

2. سپس با روشن کردن دستگاه اجازه دهید آب در داخل خط تغذیه جریان پیدا کند.

3. شیر تخلیه دستی را باز کنید.

4. صبر کنید آب برای مدت زمان تقریبا ده دقیقه در داخل سیستم گردش کند.

5. سیستم را خاموش کنید.

6. با قطع شدن جریان آب، شیر تخلیه دستی را ببندید.

البته سازندگان مختلف معمولا به همراه کاتالوگ محصولات خود دستورالعمل تعمیر و نگهداری آن را نیز منتشر می کنند. وجه اشتراک تمامی تجهیزات مولد بخار آن است که به مرور زمان همگی دچار رسوب گرفتگی می شوند. اما این که این اتفاق چه زمانی رخ می دهد به عوامل متعددی از جمله میزان سختی آب و میزان استفاده بستگی دارد. در صورتی که آب تغذیه مورد استفاده درجه سختی بالایی داشته باشد، با گرم شدن آن کلسیم و سایر مواد معدنی موجود در آب بر روی جداره داخلی سیستم رسوب می کنند. برای رسوب زدایی از این سیستم ها روش های مختلفی وجود دارد که روش متناسب با وضعیت سیستم توسط سازنده آن مشخص می شود. در بهترین شرایط این تجهیزات باید حداقل سالی یک بار رسوب زدایی شوند. البته در صورت استفاده مکرر از تجهیزات و بالا بودن درجه سختی آب، این زمان نیز باید کوتاه تر شود. به طور کلی، فرایندی که برای رسوب زدایی این تجهیزات در پیش گرفته می شود شامل پر کردن سیستم از آب تازه، گرم کردن آن در داخل سیستم و افزودن مواد رسوب زدا و در نهایت تخلیه آن با فشار زیاد از سیستم است.

عیب یابی تجهیزات سونای بخار

سونای بخار نیز مانند سونای خشک تجهیزات مکانیکی متعددی ندارد که دائما نگران صحت عملکرد آن ها باشیم. اصلی ترین و مهم ترین جز در سونای بخار همان تجهیزات مولد بخار هستند که بیشترین مشکلات نیز معمولا برای آن ها پیش می آید. البته بخش عمده ای از مشکلات این تجهیزات را می توان با نصب و راه اندازی صحیح، نگهداری دوره ای و حفظ کیفیت آب مورد استفاده کاهش داد. در این بخش متداول ترین مشکلات مرتبط با سونای بخار، علت احتمالی بروز مشکل و روش برطرف کردن آن مطرح می کنیم:

• تجهیزات مولد بخار شروع به کار نمی کنند:

در صورتی که تجهیزات مولد بخار بلافاصله پس از نصب دچار مشکل می شوند و به درستی کار نکنند، پیش از هر اقدامی تابلو برق اختصاصی آن، سیم کشی مربوطه و تجهیزات کنترل کننده را مورد بررسی قرار دهید. در هنگام نصب اولیه تجهیزات مولد بخار همچنین توجه داشته باشید که لوله متصل به خط تخلیه شیب کافی داشته باشد و در طول مسیر دچار خمیدگی نشده باشد. اولین علامت وجود مشکل در تجهیزات مولد بخار، تاخیر زمان گرم شدن و تغییر فشار بخار است. به مرور زمان، بروز مشکلاتی مانند رسوب گرفتگی مخزن آب، معیوب شدن حسگر دما، معیوب شدن شیر برقی یا مسدود شدن لوله انتقال بخار می تواند عامل بروز مشکلات مختلفی در عملکرد تجهیزات مولد بخار باشد.

• اگر مخزن آب تجهیزات مولد رسوب گرفته باشد:

درپوش فوقانی تجهیزات مولد را باز کرده و با استفاده از چراغ قوه داخلی آن را به خوبی بررسی کنید. در صورت مشاهده رسوب، احتمال این واحد به طور متداول رسوب گیری نشده است. البته ممکن است کارکرد نامطلوب سیستم تخلیه نیز عامل تجمع رسوبات در داخل مخزن باشد. در صورت مجهز بودن واحد به سیستم تخلیه خودکار، عملکرد آن را مورد آزمایش قرار داده و از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کنید. به این منظور، سیستم را روشن کرده و منتظر بمانید تا برای مدت پانزده الی بیست دقیقه کار کند. سپس با استفاده از تابلو برق آن را خاموش کنید. اگر واحد پس از گذشت زمان تقریبا هشتاد دقیقه به صورت خودکار تخلیه نشود، احتمالا سیم کشی واحد مولد بخار به درستی انجام نگرفته و یا جریان برق تجهیزات مولد قطع شده است. البته وجود مشکل در عملکرد شیر تخلیه یا مدارهای الکتریکی نیز می تواند عامل بروز این مشکل باشد.

• اگر حسگر دما معیوب باشد:

برای آزمایش حسگر دما، یک حوله کوچک را با آب سرد مرطوب کرده و آن را بر روی حسگر ترموستات قرار دهید. به این ترتیب می توان مطمئن شد که حسگر به اندازه کافی سرد شده و مولد بخار باید روشن شود. اگر مولد در یک بازه زمانی منطقی شروع به کار کرد، به منزله آن است که حسگر دما مشکلی ندارد اما احتمال دارد که این حسگر بیش از حد نزدیک به کلگی خروج بخار نصب شده باشد. اگر فاصله حسگر با کلگی خروج بخار خیلی کم باشد، حسگر زودتر گرم می شود و پیش از آن که مقدار بخار کافی تولید شود، مولد بخار خاموش می شود. برای برطرف کردن مشکل باید محل حسگر ترموستات را تغییر داد. البته اگر به دلیل عبور سیم کشی مربوطه از داخل دیوار و عدم امکان تغییر محل قرارگیری حسگر، اصلاح این وضعیت امکان پذیر نباشد، برای دستیابی به دمای مورد نظر باید نقطه تنظیم ترموستات را افزایش داد تا دمای واقعی در داخل سونا به مقدار مورد نظر برسد. اما اگر حسگر معیوب شده باشد، تنها راه تعویض آن است.

• اگر شیر برقی معیوب شده باشد:

برای بررسی وضعیت کارکرد شیربرقی، ابتدا مولد بخار را خاموش کنید. در صورتی که جریان آب تا مدت زمان تقریبا ده دقیقه پس از خاموش شدن واحد مولد نیز در کلگی بخار ادامه داشته باشد، علت بروز مشکل، احتمالا کثیف شدن شیر برقی است. در چنین مواردی باید شیر را از جای خود خارج کرده و آن را به خوبی تمیز کرد. در صورتی که جریان آب در مدت زمان ده دقیقه پس از خاموشی مولد متوقف شود، علت بروز مشکل احتمالا وجود اشکال در اتصالات یا تابلو برق است. البته گاهی اوقات رسوب گرفتگی مخزن آب واحد مولد نیز منجر به بروز این مشکل می شود.

• اگر لوله بخار مسدود شده باشد:

اغلب اوقات فعال شدن شیر اطمینان فشار یا دما به دلیل مسدود شدن لوله انتقال بخار است. برای بررسی این مسئله ابتدا باید لوله بخار را از مولد جدا کرد و سپس مولد را برای مدت زمان تقریبا یک ساعت روشن کرد. در صورتی که شیر اطمینان فشار یا دما در این زمان فعال نشود، علت بروز مشکل مسدود شدن لوله انتقال بخار است.

• تابلو برق اختصاصی سونا کار نمی کند:

اولین علت بروز این مشکل، قطع بودن جریان برق است. در ابتدا وضعیت قطع کننده مدار را کنترل کنید. اگر قطع کننده مدار جریان را قطع نکرده باشد، با استفتده از ولت متر ولتاژ اعمالی به سیستم را اندازه گیری کنید. فیوزها را کنترل کرده و از صحت عملکرد آن ها اطمینان حاصل کنید. گاهی اوقات اتصال نامناسب مدارهای الکتریکی عامل بروز این مشکل است. قطع شدن کابل ها و اتصالات یا حتی معیوب بودن تابلو برق نیز می تواند از دیگر دلایل بروز این مشکل باشد.

• واحد مولد با استفاده از صفحه کنتذل خاموش شده است،ولی جریان آب قطع نمی شود و از کلگی خروج بیرون می ریزد:

شیر تغذیه آب باز مانده است.

• سونای بخار بیش از حد گرم یا سرد است:

ابتدایی ترین علت بروز این مشکل تنظیم نبودن ترموستات است. البته گاهی اوقات کوچک یا بزرگ انتخاب کردن تجهیزات مولد نیز می تواند عامل چنین مشکلاتی باشد.

• دمای سونا بخار در محدوده مطلوب است ولی بخاری تولید نمی شود:

هوای ورودی به سونا بیش از حد گرم است. به طور معمول دمای ورودی به سونا باید کمتر از 30C(95f) باشد. دمای هوای محیط بیش از حد گرم است. ممکن است دماسنج معیوب بوده یا در محل نامناسبی نصب شده باشد. به طور کلی، دماسنج باید به اندازه 1.7m(67in) بالاتر از کف و دور از کلگی خروج بخار نصب شود.

• گرم شدن سونا زمان زیادی به طول می کشد:

اولین علت تاخیر در گرم شدن سونا، تخلیه هوای داخل به خارج است. به عبارت دیگر اگر نرخ تهویه بیش از حد معمول باشد، هوای گرم دایما به خارج تخلیه می شود که نتیجه آن گرم نشدن سونا است. اصلی ترین مسیر خروج هوای گرم از سونای بخار در ورودی است. بنابراین با بسته نگه داشتن آن می توان زمان گرم شدن سونا را به میزان زیادی کاهش داد. اگر دمای هوای خارج کمتر 15c(60f) نیز باشد، احتمال بروز این مشکل زیاد است. البته معیوب شدن المنت گرمایش واحد مولد یا نزدیک بودن حسگر ترموستات به کلگی خروج بخار نیز از دیگر دلایل بروز این مشکل است.

• از کلگی خروج بخار به جای بخار آب گرم بیرون می آید:

شیر برقی به دلیل رسوب گرفتگی یا مشکلات دیگر بازمانده است. البته ایجاد مشکل در مدار کنترل نیز می تواند عامل بروز این مشکل باشد. همچنین اگر طول لوله انتقال بخار بیش از حد بلند بوده و عایق کاری نشده باشد، بخار پیش از ورود به داخل سونا تقطیر می شود و به صورت آب گرم از کلگی خارج می شود. در چنین مواردی، عایق کاری لوله انتقال بخار می تواند راه حل مشکل باشد.

• آب گرم به صورت دائمی از لوله تخلیه بیرون می ریزد:

شیر برقی مربوط به وضعیت تخلیه خودکار بازمانده است.